Onze collectie bestaat uit ruim 8000 kunstwerken. De beschikbare kunstwerken kunnen op onze online catalogus en in de expo bekeken worden. Regelmatig lichten we een techniekgroep uit om wat meer verdieping aan het kunstkijken toe te voegen. Deze keer bekijken we de beeldhouwkunst.
Aad Krol, ‘Zonder Titel’, aluminium, 1997, 1 x 72 x 65 cm, € 10,00 p/m, GX7028
De term beeldhouwkunst roept – letterlijk genomen – een beeltenis op van de klassieke kunstenaar aan het werk, die met hamer en beitel een standbeeld uit een stuk steen bevrijdt. Denk aan Michelangelo (1475-1564, zo beroemd dat alleen zijn voornaam volstaat) of aan Gian Lorenzo Bernini (1598-1680). Maar de beeldhouwkunst is veel meer omvattend, het is namelijk de verzamelnaam voor driedimensionale kunst. En deze is behoorlijk divers. Beeldhouwwerken kunnen buitenproportioneel groot of juist piepklein zijn. Ze kunnen staand, hangend of zwevend zijn. Zich binnen of buiten begeven. En gemaakt zijn van de meest uiteenlopende materialen, zoals gips, hout, glas, natuursteen, cement, was, textiel, kunststof of klei. Deze basismaterialen kunnen door middel van een vijftal technieken verwerkt worden: via wegsnijden en afhakken (subtractief, oftewel onttrekkend) of via modelleren, gieten en construeren (additief, oftewel toevoegend). Een beeldhouwwerk dat samengesteld is uit bestaande objecten wordt een assemblage genoemd.
Muur vol beeldhouwkunstwerken in de expo ruimte.
Modernisme
De veelzijdigheid van beeldhouwkunst is niet altijd vanzelfsprekend of daadwerkelijk benut geweest. Tot aan het einde van de negentiende eeuw werd er in deze kunstvorm voornamelijk gebruik gemaakt van brons of marmer. De onderwerpkeuze was ook vrij beperkt: mensen en dieren. Beeldhouwwerken werden al eeuwenlang hoofdzakelijk ingezet als monument of als architectonisch onderdeel. De beeldhouwkunst verbleef hierdoor in de schaduw van de schilderkunst, een kunstvorm die wel al rasse schreden richting het modernisme zette in de negentiende eeuw. Totdat in het begin van de twintigste eeuw het Dadaïsme opkwam, met hun absurde en verknipte kunst, in reactie op de Eerste Wereldoorlog en de futiliteit van het moderne bestaan. Dadaïsten lieten hun maatschappijkritische en anti-bourgeoisie visie spreken via verschillende soorten kunstvormen, maar baarde echt opzien met een nieuw soort beeldhouwwerk: de readymade. Het was Marcel Duchamp (1887-1968) die met zijn – al bestaande en alleen omgedraaide en gesigneerde – urinoir (Fountain, 1917) het debat aanzwengelde over de oorsprong en betekenis van kunst.
Tiwanee van der Horst, ‘Aderen van Bladeren’, kunststof, 2018,
57 x 57 x 12 cm, € 10,00 p/m, TIH001
Bekende beeldhouwers
De weg voor de beeldhouwkunst als expressieve kunstvorm was door het Dadaïsme geplaveid en deze floreerde vervolgens van het modernisme tot het postmodernisme in de twintigste eeuw. Voorbeelden van bekende beeldhouwers uit deze periode zijn Ossip Zadkine (1888-1967), Alberto Giacometti (1901-1966), Per Kirkeby (1938-2018) en Jeff Koons (1955). De kunstgeschiedenisboeken worden gedomineerd door mannen, maar dit neemt niet weg dat – over het algemeen minder bejubeld en veelal in de vergetelheid geduwd – er ook vrouwen actief waren als beeldhouwers. Barbara Hepworth (1903-1975), Louise Bourgeois (1911-2010) en Yayoi Kusama (1929) zijn voorbeelden van vrouwelijke beeldhouwers die wel internationaal doorgebroken zijn.
Gerrit den Breems, ‘Vrouwelijk Naakt’, brons en hout, 1962, 9 x 10 x 9 cm, € 8,00 p/m, 0E6052
> Een greep uit de kunstenaars van wie wij beeldhouwkunst in de kunstuitleen collectie hebben
Guido de Waart (1931), Ingrid van der Hoeven (1962), Peter Bastiaanssen (1947), Adri Blok (1919-1990), Tom Waakop Reijers (1948), Marianne Fontein (1961), Olaf Mooij (1958), Lex Schilperoord (1945), Rick Koren (1955), Ru de Gier (1921-2004), Jan de Graaf (1948), Kees Franse (1924-1982), Han Kuipers (1946), Mariëtte van der Ven (1967), Piet van Stuivenberg (1901-1988), Anthon Hoornweg (1948), George Belzer (1937-2014), Olga Oderkerk (1924-1987), André van de Wijdeven (1964), V&B (1968, 1973), Mathieu Ficheroux (1926-2003), Toni Burgering (1937-2017), Karin Trenkel (1966), Robbert Jan Donker (1943-2006), Joep van Lieshout (1963), Aad Krol (1955), Johan Meijerink (1948-2011), Antoinette Gispen (1921-2015), Ian Pieters (1925-2020), Tiwanee van der Horst (1990), Gerard den Breems (1931)
Ingrid van der Hoeven, ‘Wereldberg’, MDF, 1997,
65 x 30 x 30, € 12,00 p/m, H4E008
> Waar nog meer te vinden
Museum Beelden aan Zee in Scheveningen ontsluit een collectie van moderne en hedendaagse, (inter)nationale beeldhouwkunst. Het museum is in 1994 opgericht door een kunstminnend en -verzamelend echtpaar.
