In samenwerking met Het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis (NiNsee) introduceert Rotterdamse kunstenaar Boris van Berkum het Kabra Blauw zoutvaatje als hét aandenken aan het Herdenkingsjaar Slavernijverleden 2023-2024. Het zoutvaatje dient als een symbolische herinnering aan onze geschiedenis en biedt tegelijkertijd een ruimte voor verbinding, herkenning en reflectie op het verleden. Vanaf 1 juli, tijdens Keti Koti, is het Kabra Blauw zoutvaatje te koop bij Kunstuitleen Rotterdam.
Zout heeft een belangrijke rol gespeeld in de Nederlandse slavernij periode en werd vanaf de 17e eeuw gewonnen door tot slaaf gemaakten in de zoutpannen van Bonaire, op Curaçao en St. Maarten. Daarna vormden de zoutmijnen op Bonaire een strafkolonie voor iedereen die weigerde te gehoorzamen aan de Nederlandse machthebbers. De zoutwinning werd omschreven als de witte hel. De zware arbeid voltrok zich in mensonterende omstandigheden. In de blakende hitte werden enorme zoutbrokken verkleint en in zakken gestopt voor de handel. De lichamelijke klachten die zij overhielden aan de voortdurende productie, zoals blindheid door de zon, moesten ze maar voor lief nemen. Het zout bleek voor de Nederlandse handelsorganisatie, de West Indische Compagnie, een enorm winstgevend product te zijn. De zoutproductie door tot slaaf gemaakten duurde voort totdat de slavernij in 1863 officieel door Nederland werd afgeschaft.
Samenbrengen van twee tradities
Het uiterlijk van het Kabra Blauw zoutvaatje is geïnspireerd op het Kabra-masker, dat een ceremoniële rol speelt tijdens de Nationale Herdenking Nederlands Slavernijverleden op 1 juli. Het zoutvaatje is ontworpen in de stijl van het bekende Delfts blauw aardewerk, dat al sinds de 17e eeuw een oer-Hollandse traditie vormt. De kleuren blauw en wit hebben ook symbolische betekenissen in de Afro-Surinaamse winti-vooroudercultuur: de kleurencombinatie staat voor de Kabra, de voorouders. Het blauw verwijst naar de koninklijke voorouderlijke lijn die bestaat in West Afrika. Het wit staat voor de dood maar ook voor reinheid en zuiverheid. Wat gebeurt er nu als we deze twee tradities vervolgens samenbrengen in één object? Ontstaat er dan zoiets als Kabra Blauw? Met deze vraag startte kunstenaar Boris van Berkum het ontwerp proces.
“Het Kabra Blauw zoutvaatje maakt het mogelijk om op een toegankelijke manier gesprekken over de Nederlandse slavernijgeschiedenis te voeren, zelfs aan de keukentafel.”
Linda Nooitmeer, voorzitter van het bestuur van NiNsee
Kabra Blauw maakt deel uit van een uitgebreide winti-kunstcollectie die Boris van Berkum in samenwerking met de Surinaams-Nederlandse winti-priesteres Marian Markelo creëert. In 2013 ontwierp hij het Kabra masker, dat elk jaar tijdens de herdenking een ceremoniële bijdrage levert aan het plengoffer, waarmee Marian de Nationale Herdenking Slavernijverleden opent. Nu voegt het NiNsee, in opdracht van de Rijksoverheid, het Kabra Blauw zoutvaatje toe aan deze collectie. Het Nederlandse bedrijf Heinen Delfts Blauw heeft zorg gedragen voor de ontwikkeling en productie van de zoutvaatjes.
Ter gelegenheid van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden in 2023 en geïnspireerd door het Kabra masker ontwierp Boris van Berkum deze herdenkingsspeld.
Kopen
Je kunt een Kabra Blauw zoutvaatje aanschaffen voor € 22,50 p./s. en de herdenkingsspeld voor € 5,-. p./s. Een setje (zoutvaatje en herdenkingsspeld) koop je voor €26,-.
Vind meer informatie op www.kabrablauw.nl of kom langs in de expo.
Wil je meer zien over het proces rondom het Kabra masker? Bekijk onderstaand filmpje:
