Was jij dit jaar op Art Rotterdam? Dan weet ik zeker dat één werk je met name is bijgebleven. Een werk met drie beeldschermen en twee verliefde kreeften. Maar wat betekent het nu eigenlijk? En wat is het verhaal van de kunstenaar die het maakte? Als jij je dat afvraagt, dan heb je geluk! Want tijdens de Museumnacht van volgend weekend kun je al die vragen persoonlijk vragen aan Annabel Kanaar. Haar werk, A Universal Love Story Between two Lobsters, is dan te zien bij Kunstuitleen Rotterdam – en Annabel is erbij! Om alvast in de stemming te komen, reisde Patrick Kooiman speciaal voor Work Art | Play Art naar de studio van Kanaar direct naast Artis in Amsterdam.
Tekst: Patrick Kooiman (Interiorator)
Hoe kom je op het idee om een video te maken over twee verliefde kreeften?
Ik droomde in een droom over twee kreeften die verliefd waren. Het was de ultieme liefde en er was niks mooiers en universeler dan wat deze twee kreeften met elkaar hadden. In de droom werd ik wakker en ging de mensen om mij heen vertellen dat ik zoiets moois had gedroomd en dat ik er een werk over ging maken. Maar iedereen zei, doe dat nou maar niet. Je kunt je er niet mee identificeren, dus blijf maar gewoon doen wat je nu doet. Toen ik de volgende ochtend wakker werd, ging ik een paar weken naar Amerika voor mijn eerste tentoonstelling. Eenmaal daar zag ik al snel een pet met kreeften, heel ongebruikelijk natuurlijk, maar voor mij een teken dat ik de video daar echt moest gaan maken. Ik vind het banaal om het zo te vertellen. Alsof je tegen je publiek zegt: nou ja, dit is wat ik heb gedroomd, dus betaal er maar voor.
Kreeftenliefde – Annabel Kanaar
De liefde is wel een onderwerp waar iedereen mee uit de voeten kan!
Precies! Ik maak daar performance art over, kunst in de vorm van een optreden. Maar ik maak ook video’s en schrijf teksten. Belangrijke thema’s zijn voor mij het moederschap, radicale openheid en ongewenste gedachten. Die zijn natuurlijk niet zomaar uit de lucht komen vallen. Ik kampte lange tijd met depressie, als kind zelfs al. Toen leerde ik, net als elk kind, om de wereld te zien in goed en slecht, veilig en niet veilig. Nu ik volwassen ben, denk ik eigenlijk nog steeds zo zwart-wit. Terwijl van kunstenaars toch wordt verwacht dat zij in nuances denken. Maar ik vraag me juist af in hoeverre een moreel kompas nog is bij te sturen. Dat soort persoonlijke vragen deel ik met mijn publiek. Ik ga het gesprek aan over wat ik als individu meemaak en welke onderdelen daarvan gemeenschappelijk zijn. Op een bepaald niveau maken we toch allemaal dezelfde dingen mee. Van kunstenaars wordt tegenwoordig verwacht dat ze moderne ontdekkingsreizigers voor de rest van de maatschappij zijn. Maar voor mij gaat dat helemaal niet op. Ik kom zoveel dingen tegen waar ik helemaal niks mee kan of een reactie op heb die ik helemaal niet wil hebben. Dat soort gedachten mogen er bij mij zijn, ook als ze misschien politiek correct of uncultured overkomen. Met die kwetsbaarheid hoop ik iets aan te raken bij andere mensen. Misschien denk je wel: kots! Maar goed, dat kan.
Welk van je werken vind je daar nu een goed voorbeeld van?
Dat vind ik een moeilijke vraag, zeg. Veel van mijn werk dat ik vroeger heb gemaakt, vind ik nu niet meer relevant. Wanneer ik voor een publiek een tekst voorlees die ik heb geschreven, dan gebeurt er iets met de groep wat ik niet meer kan reproduceren. Dat is inherent aan performance art. Mijn teksten zijn de laatste tijd ook heel persoonlijk geworden. Ze gaan over dingen waar ik me onzeker over voel en mijn twijfels over het moederschap. Doodeng vind ik dat. Maar in het moederschap zit een enorme kennis. Daar heb je ook als man of als vrouw zonder kind of kinderwens wat aan. Als individu hebben we allemaal ervaringen waar iedereen mee uit de voeten kan.
Zelfs twee verliefde kreeften dus. Ik ben nu ook wel benieuwd naar ‘the making of’!
Ik kan je verklappen dat ik zelf één van de twee kreeften ben. De andere is een Amerikaanse kunstenaar met wie ik werkte toen ik in Minneapolis was. Ik had hem terloops verteld over mijn droom en voor ik het wist, wilde iedereen mij helpen. Binnen de kortste keren hadden ze een studio en een grote rol rood papier voor me geregeld. Die Amerikaanse werkethiek vond ik zo’n verademing. Schouders eronder, niks is te veel. Voor mij was het een verwarrende ervaring. Ik was in Minneapolis ook los van alle tijd die ik besteed aan de dagelijkse dingen hier in Nederland. In Amerika kon ik werken in een tempo dat ik niet gewend was. Dat voelde heel bevrijdend.
En hoe kwam je video terecht bij Art Rotterdam?
Elke kunstenaar die een werkbijdrage Jong Talent van het Mondriaan Fonds, mag er werk laten zien. Voor bezoekers is Art Rotterdam een overweldigende omgeving. Met al die kunst om je heen krijg je zoveel prikkels. Daarom wilde ik er iets laten zien wat direct in het oog zou springen en je zelfs na een paar seconden bij zou blijven. Mijn video was dus ideaal.
Nu is je werk tijdens Museumnacht bij Kunstuitleen Rotterdam te zien!
Ja, dat is heel fijn. De kunstwereld kan heel overspannen en gewichtig zijn. Maar bij Kunstuitleen Rotterdam is iedereen heel ontspannen. Toen ik er op bezoek ging, mocht ik zelfs in de kelder kijken naar de werken van Co Westerik. Dat is een kunstenaar die voor mij erg belangrijk is. Ik schreef mijn scriptie over het schilderij dat hij maakte over zijn overleden dochter Christine. Daar las ik ooit over in een tijdschrift. Ik scheurde de pagina uit en gebruikte het in mijn eigen werk. Zelf heb ik hem ontmoet toen hij al 92 jaar oud was. Na mijn ontmoeting heb ik nog wat werk van hem gekocht. Veel te duur natuurlijk, maar ik dacht: dit moment moet ik vastleggen. Co Westerik had zelfs op het laatst nog zoveel energie. Dat had ik nog nooit in iemand gezien. Zoiets kan ook alleen maar als je ervoor kiest om volledig voor het kunstenaarschap te gaan. Zelf ben ik productiever geworden juist omdat ik moeder werd en mijn tijd beter moest gaan indelen. Vroeger kon ik maanden zeuren over één enkel aspect, maar nu denk ik: het moet gewoon gebeuren. Klaar.
Tijdens de Museumnacht 010 is de video installatie van Annabel Kanaar te zien in de expo van Kunstuitleen Rotterdam. Bekijk het hele programma in ons Facebook event.
